Niedawno był dwór w Nawrze, teraz będzie położony nieopodal kościół w Nawrze. Historia tej świątyni jest ściśle powiązana ze wspomnianym wyżej dworem, a konkretniej z jego właścicielami. Jak już też wspominałem w przytoczonym powyżej wpisie, obok tejże świątyni przejeżdżałem kilka razy, ale zawsze miałem trochę inny „cel misji”, albo też i brak czasu w drodze powrotnej. Więc kiedyś wybrałem się celowo tylko do Nawra. Tyle tytułem wstępu.
A na początku był rok 1222
Parafia w Nawrze powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku. Tak przynajmniej twierdzi ks. Stanisław Kujot w swojej książce pt. „Kto założył parafię w dzisiejszej diecezji chełmińskiej?”, zalicza on też tę parafię do najstarszych na ziemiach chełmińskich. Mogła ona powstać jeszcze przed przybyciem na te ziemie rycerzy z czarnymi krzyżami.
Pierwsze pisane ślady o tejże parafii pochodzą z roku 1222, natomiast o kościele po raz pierwszy wspomina się dopiero w roku 1330. Wtedy też dokumenty wymieniają plebana Jana z Nawry. Parafia została najprawdopodobniej utworzona podczas lokacji wsi przed rokiem 1248.
Kościół w Nawrze pierwotnie był pod wezwaniem św. Mateusza, następnie św. Katarzyny Aleksandryjskiej, aby dnia 10 maja 2005 roku skończyć pod wezwaniem Najświętszej Marii Wspomożycielki wiernych i św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
Nawry korzenie niemieckie
Według dokumentu biskupa chełmińskiego Heideryka z roku 1248 wioska zwana Nawrą stanowiła własność Fryderyka i Reregryna. Obaj ci panowie byli niemieckimi rycerzami, którzy to otrzymali tę ziemię od krzyżaków.
Pod stwierdzenie z tytułu tego akapitu można też podciągnąć nazwę wsi. Albowiem Nawra wywodzi się od staropruskiego „mawra” co znaczy teren podmokły, lub rośliny stojące w wodzie. Przy okazji warto wspomnieć o odosobnionym przypadku występowaniu nazw wsi pochodzących ze staropruskiego w tej części ziemi chełmińskiej, co może wskazywać na staropruskie osadnictwo w tych okolicach. ale to tylko taka dywagacja nie na temat. (a tak szczerze ten akapit by był trochę bez tej dywagacji za krótki).
Z kamienia kościół w Nawrze
Pierwszy kościół w Nawrze p.w św. Mateusza wzniesiono do końca XIII wieku z kamienia polnego. Wzniesiono go starym trakcie z Torunia do Chełmna w centrum wioski. Niestety doznał on dość poważnych zniszczeń, w roku 1618 był zniszczony prawie doszczętnie. Na jego miejscu powstaje nowy, tym razem p.w św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Nowy kościół konsekrowano prawdopodobnie w roku 1619 z okazji nadania przez nuncjusza apostolskiego F.Diotalleviego. Kościół doznał poważnych zniszczeń w czasie wojen ze Szwedami (1626-1629). Po roku 1661 został odbudowany, w czym były spore zasługi rodziny Kruszyńskich. I to właśnie podczas tej przebudowy nabrał barokowego stylu, później dobudowano mu także barokową wieżę zwieńczoną hełmem. I w tej postaci możemy go oglądać dzisiaj.
Kościół w Nawrze posiada barokowe wyposażenie pochodzące z XVII i XVIII wieku, dla przykładu ambona z II połowy XVIII wieku. W środku główny ołtarz rokokowy, a w tym ołtarzu znajduje się cudami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
