Pewien rycerz budujący tutaj zamek założył się z diabłem borutą, że zbuduje zamek bez użycia siekiery. Zamek wzniesiono zgodnie z planem bez użycia tego narzędzia, ale umowa nie była dokładna. Kiedy zamek został ukończony przyszedł diabeł i oznajmił rycerzowi, iż zakład przegrał. Rycerz wielce zdziwiony pyta się diabła jakim to cudem przegrał, a diabeł wielce ucieszony woła jednego z chłopów pracujących przy budowie do siebie, i każe mu się przedstawić. Chłop ku zdziwieniu rycerza mówi „Nazywam się Stefan Siekierka”. Rycerza niestety musiał pożegnać się ze swą duszą, którą to oddał diabłu. Od tego wydarzenia miejscowość w której znajduje się ten zamek zwie się Besiekiery.
Człowiek odziany w skórę niedźwiedzią i biała dama.
Besiekr, czyli nordyckie określenie na człowieka odzianego w skórę niedźwiedzią. Znaczy to mniej więcej, tyle iż początki Besiekier związane są z wikingami. Potwierdza to niedawne odkrycie masowego grobu skandynawskich wojowników w pobliskim Lutomiersku.
Zamek w Besiekierach jak każdy szanujący się zamek posiada „etatową” białą damę, aczkolwiek tylko na umowę zlecenie :). Wspomniana wyżej biała dama stale pomieszkuje w pobliskich Borysławicach zamkowych, ale jest co jakiś czas widywana w Besiekierach. Jeśli akurat jest na Besiekierskim zamku to można obserwować jej cień w pustym oczodole okiennym wieże bramnej. Z tej wieży spływa potem w dół i wędruje wzdłuż resztek murów, i znika wracając do siebie.
Córka Szczawińskich
Wspomniana powyżej białą damą jest prawdopodobnie duch córki Szczawińskich. Według legendy nie chciała ona wyjść za wybranego przez rodziców kandydata, gdyż serce swe oddała już innemu mężczyźnie. Rodzice jednak nie okazali zrozumienia córce, i przewieźli ją do zamku w Borysławicach Zamkowych i uwięzili w tamtejszej wieży bramnej. Ukochany niepocieszony tym faktem postanowił wyratować swą lubą z opresji i przekupił strażnika, który dostarczył pannie sznur, celem wieczornego spuszczenia się jej po tym sznurze w dół. Niestety sznur nie okazał się zbyt wytrzymały i pękł, a panna będąc uwieszona na tym sznurze spadła i poniosła śmierć na miejscu. Od tego czasu snuje się po zamku w Borysławich i czeka na swego wybawcę, od czasu do czasu udając się w wycieczkę do swoich rodzinnych Besiekier.
Mikołaj Sokołowski stawia zamek, chyba.
Nie znamy dokładnej daty powstania zamku w Besiekierach, ale prawdopodobne jest, że powstał on na przełomie XV i XVI wieku. Nie wiadomo jest także kto go stawia. Ale niektóre źródła twierdzą, że był to wojewoda łęczycki Mikołaj albo Wawrzyniec Sokołowski. Lecz istnienie takiego człowieka jest przez wielu poddawane w wątpliwość. Więc powstanie tego zamku należy łączyć z jednym z brzeskich stolników, czyli Mikołajem sokołowskim (1496-1502) lub Wojciechem Sokołowskim (1502-1529). Zaraz po swoim powstaniu zamek składał się budynku mieszkalnego pomalowanego na czerwono, wieży bramnej, oraz murów obwodowych i zwodzonego mostu. Budynek mieszkalny składał się z 3 pięter i piwnicy, kondygnacje naziemne składały się z 4 komnat każda. Wraz z końcem XVI wieku (rok 1597) zamek ten należał do Andrzeja Batorego, a następnie do jego córki Zofii Batorówny (1629-1685) i Jerzego Rakoczego II (1621- 1660).
Remont Jana Szczawińskiego
W połowie XVII w. Jan Szymon Szczawiński dokonuje przebudowy warowni, był kasztelanem i wojewodą z pobliskiego Brześcia kujawskiego. W trakcie tego remontu pokryto ściany tynkami, zatarło to w znaczny sposób surowość i późnogotyckość zamku w Besiekierach. Powiększył on też kopiec na którym znajduje się zamek. Po obu stronach zamku staneły dodatkowe budynki, były one połączone z głównym domem za pomocą arkadowych krużganek przy murach obwodowych. Nadbudowana została też wieża bramna, i udekorowano wnętrza. Na pamiątkę tego remontu w wieżę wmurowano tablicę o treści:
“Wojewoda Brzeski […] wieżę z przyległymi budynkami wzniósł od fundamentów i cały zamke odrestaurował w 1653”
Po tej renowacji nie przeprowadzano już bardziej istotnych prac budowlanych. W późniejszym czasie zamek przeszedł pod panowanie rodziny Gajewskich, odrestaurowali oni częściowo warownię. A z końcem XVIII stulecia obniżyli budynek mieszkalny o jedną kondygnację. Podczas potopu szwedzkiego Zamek w Besiekierach został zdewastowany, a dzieła zniszczenia dokończył pożar w 1731 roku. Potem pełnił funkcje gospodarcze, a na początku XIX wieku zamek opuszczono i popadł on w ruinę.
Rokiem 1832 na zamku wykonano pierwsze badania archeologiczne i inwentaryzację opuszczonej warowni.
Warownia na sztucznym stawie
Zamek w Besiekierach postawiono na kopcu o wymiarach 60 × 65 metrów pośrodku sztucznego stawu. Kopiec ten w najwyższym miejscu wznosi się 6 metrów ponad lustro wody. Założenie zamkowe powstało z czerwonej cegły na kamiennym fundamencie. Warownia ma kształt czworoboku o wymiarach 38 na 40 metrów. Na jej południu znajdował się 3-kondygnacyjny budynek bramny o bokach 12 × 12 metrów. Na każdym piętrze tej wieży znajdowały się 4 izby. Rokiem 1653 na budynku bramnym nadbudowano ośmiokątną wieżyczkę. Na północnej stronie zamku powstał główny dom mieszkalny o szerokości około 13 m. Dom ten posiadał 3 mniejsze prostokątne izby i kwadratową większą salę na wschodniej ścianie. W opisie zamku z XVIII wieku cztery te pomieszczenia określono jako pokój karmazynowy, marmurowy, sień i izbę wielką. Z tych izb można było oglądać dziedziniec poprzez 7 otworów okiennych.
Stan obecny, czyli malownicze ruiny
Do dzisiaj zachowały się ruiny do wysokości pierwszego piętra, dość spory fragment budynku mieszkalnego z otworami okiennymi, wraz z wysokim (18-metrowym) fragmentem wieży. W dzisiejszych czasach trudno jest ocenić wysokość zamku z powodu zniszczenia ścian, ich grubość dochodzi do 2 metrów. Podczas wykopalisk w głównym budynku archeolodzy natrafili na ślady kanałów i wnęki. Ślady te są resztkami urządzeń grzejnych i komina. Na 2 kondygnacji w południowo- wschodnim narożniku widoczne są relikty schodów i sklepionego przejścia na chodnik przeznaczony dla obrońców na murze obwodowym zamku.
W roku 1971 Zakład archeologi Polski środkowej w Łodzi przeprowadził badania archeologiczne ruin, a 40 lat później, czyli w roku 2010 na zamku przeprowadzono prace zabezpieczająco-rewitalizacyjne.
Źródło:
Plan: zamkomania.pl
Rysunek dawnych czasów: Wikipedia
Galeria
Bardzo ciekawe miejsce i historie z nim związane. 🙂
Można sobie gdybać w ramach historii alternatywnej, jednak raczej w ramach np. ćwiczenia umysłu, pamięci itd. jeśli chodzi o poznawanie szczegółów zdarzeń do analizy. Jednak w ogólnym rozrachunku to raczej do niczego szczególnie istotnego nie doprowadzi.
Pozdrawiam!