Na przełomie wieków XIV i XV na miejscu wcześniej istniejącej świątyni wzniesiono nowy kościół. Nowo powstałą świątynię powierzono św. Janowi Chrzcicielowi i konsekrowano w 1538 roku. Wokół kościoła koncentrowało się życie religijne okolicznej ludności, przed jak i po powstaniu nowej świątyni działalność duszpasterską prowadzili zakonnicy benedyktyńscy z Mogilna. Sama parafia, a co za tym idzie, pierwszy kościół na tym miejscu powstał prawdopodobnie w 1163/1165 roku.
Powodzie, dobudowy i rozbudowy
Opisywany kościół św. Jana jak to zwykle bywa przechodził remonty i upadki, a raczej podtopienia. Z racji swojego położenia nad Wisłą był on wielokrotnie podtapiany przez jej wody. Stan ten zmienił się dopiero XIX wieku, kiedy to powstały bulwary wiślane. Dwie z takich powodzi upamiętniają wyryte na cegłach ścian daty.
Bryła świątyni zmieniała się z czasem dość znacznie. Rokiem 1565 od strony północnej dobudowano kaplicę pw. Jedenastu Tysięcy Dziewic, obecnie pw. Pięciu Ran Chrystusa i św. Zyty. Ufundował ją mieszczanin Wojciech Kattenberg Kokoszka, być może przez Jana Baptystę Wenecjanina. Piętnaście lat później, czyli w 1580 roku kościół otrzymał dobudowaną od strony zachodniej wieże, wraz ze znajdującą się pod nią kruchtą. W roku 1622 prezbiterium powiększono o półkolistą absydę, a w 1635 roku od strony południowej staraniem archidiakona Sebastiana Grotkowskiego dobudowano kaplicę pw. Aniołów Stróżów, obecnie pw. Matki Boskiej Szkaplerznej. Wieżę podwyższył i przebudował w 1768 roku ks. Wojciech Wierszucki, wtedy też otrzymała obecny barokowy hełm. W 1780 roku na środku dachu dobudowano niewielką wieżyczkę. W XVII w. kościół przechodził restaurację z inicjatywy ks. Tomasza Wojtowicza. W latach 1844-46 staraniem ks. Szymona Nowakowskiego kolejna restauracja. Od tego czasu wygląd świątyni nie zmieniał się znacznie.
Niepocieszeni biskupi
Jak już wspominałem na wstępie, działalność duszpasterską prowadzili w tym kościele zakonnicy benedyktyńscy. Zapewne początkowo prowadzili też parafię. Później kiedy diecezjalni księża podjęli już pracę, mnisi zachowali prawo patronatu nad tym kościołem. Z tego też powodu włocławscy biskupi byli raczej niepocieszeni, że w ich biskupim mieście nie mają pełni władzy nad jednym kościołem. Dlatego też w roku 1315 zawarli oni układ z benedyktynami, na mocy tego układu przejęli oni prawo do obsadzania parafii. Wyżej wspomnieni biskupi parafii pozbyli się w XV wieku, przekazując ją opactwu mogileńskiemu. Do wikariuszy mogileńskich należała ona do 1618 roku.
Początkowo urząd proboszcza sprawowali wikariusze katedralni na przemiennie, zmieniali się co roku. Jednak biskup Hieronim Rozrażewski w 1593 roku stwierdził, że taka forma pracy nie ma większego sensu. Zarządził, aby proboszcz mianowany był już na stałe.
Nowożytne remonty i wotum dziękczynne
W latach międzywojennych, a konkretniej po wojnie polsko-bolszewickiej rokiem 1921 mieszkańcy fundują wotum dziękczynne w podzięce za ocalenie kraju przed bolszewikami. Wotum to jest w postaci obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w srebrnej sukni.
Po drugiej wojnie światowej zostaje ufundowana figura Matki Bożej, jest to kolejne wotum dziękczynne włocławian. To wotum jak można się domyśleć jest w podzięce za przetrwanie II-wojenne zawieruchy. Rzeźba ta wykonana została przez Karola Hukana w piaskowcu.
W roku 1951 rodzina Grześkowiczów, a konkretniej Helena i Lech wykonują polichromię w nawie i przedsionku. Rokiem 1976 prezbiterium zostaje przebudowany, oraz ci sami ludzie odnawiają wspomnianą przed chwilą polichromię. Wspomniana wyżej rodzina, a konkretnie Lech i jego brat piotr wykonują też mozaikę Matki Bożej Częstochowskiej widoczną na zewnętrznej południowej ścianie świątyni.
Wyposarzenie w zasadzie barokowe
Wyposażenie włocławskiego kościółka św. Jana w jest w zasadzie barokowe. Jak to zwykle bywa, w centrum świątyni znajduje się ołtarz. Początkowo w tym ołtarzu znajdowały się dwa obrazy patrona świątyni, czyli św. Jana Chrzciciela. Pierwszy z nich ukazywał chrzest Pana Jezusa w Jordanie, natomiast drugi ścięcie św. Jana. Sam ołtarz powstał na początku XVIII wieku. Z racji, iż świątynia jest orientowana, ołtarz eten został umieszczony na wschodniej ścianie. Ołtarz prezentuje styl późnobarokowy, w górnej części jest zwieńczony glorią, w której znajduje się postać Boga. Na bokach ołtarza znajduje się podwieszona kotara wraz z czterema figurami aniołów. Obecnie w centrum ołtarza znajduje się obraz Matki Bożej Częstochowskiej w srebrnej sukience wykonany przez Bolesława Rutkowskiego. Zaś na zasuwie obraz przedstawiający patrona świątyni pędzla Romana Galińskiego. Poza ołtarzem wyposażenie stanowią:
– dwa ołtarze boczne z 3 ćwierci XVIII wieku;
– obraz Anioła Stróża z 1635 roku;
– barokowa chrzcielnica z XVII wieku;
– rokokowa ambona z XVII wieku;
W skrócie o architekturze
Włocławski kościół św. Jana wybudowany został z cegły w stylu gotyckim. Jest to kościół jednonawowy o dwuprzęsłowym prezbiterium. Prezbiterium to pierwotnie było zamknięte prostą ścianą, a obecnie niższą od niego i półkolistą absydą. Również nawa jest dwuprzęsłowa, o takiej samej szerokości i wysokości co prezbiterium, jest ona oddzielona od niego ostrołukowym łukiem tęczowym. Od strony zachodniej do nawy przylega zwieńczona barokowym hełmem z latarnią wieża.
We wnętrzu świątyni sklepienie sieciowe, o bogatym rysunku zbliżonym do gwiaździstego rysunku w nawie. W absydzie sklepienie hemisferyczne z lunetami natomiast w zakrystii kolebkowo-krzyżowe.
PS: pozdrawiam parę machającą do zdjęcia 🙂
Uzupełnienie:zabytek.pl
Galeria
Test federalizacji
@Kacper test federalizacji v2
Kościół robi wrażenie jak dla mnie.
Są jeszcze bardziej pokręcone okładki płyt w tym czy w podobnych gatunkach muzyki. Taki styl chyba. 🙂 Bo często gęsto nie ma w nich jakiegoś drugiego dna czy czegoś do odkrywania. Po prostu są przedłużeniem muzycznej ,,sieczki”. 😀
Pozdrawiam!
Chyba tak, przedłużenie stylu wykonawców jak i samych utworów
Pozdrawiam!